jueves, 16 de mayo de 2013

BOTEREAREN UMANIZAZIOA

Oraindik honen inguruan asko ikastekoa naiz, baina gaia aproposa iruditu zait gauden momentua kontutan hartuta gaiari buruz idazteko.
Ideia bati bueltaka eta bueltaka nabil azken egun edo hilabeteetan eta zerbait idatzi nahi nuen honen inguruan eta azkenik denboratxo bat ere hartu dut idazteko. Boterearen umanizazioa bezala deitu dut artikulu hau, behar bat bezala ez badu hondamendira gehiago hurbildu nahi egungo gizarteak, baina batez ere boterearen bueltan bizi den kastak. Asko hitz egiten baita horren inguruan, kasta politikoa, egungo gizartea "gidatzen" duena. Geroz eta inmobilistagoa bihurtzen ari den klasea eta horrek beraien arteko erlazioetara bakarrik mugatzen ditu beraien mugimenduak. Kasta politikoak, gure inguruko estatuetan oso garbi topatzen direnak, bereizketa bat egin du XIX. mendeko filosofo germaniarrari kasu eginez. Hegel-i buruz hitz egiten nabil.
Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770 - 1831) askotan lotu izan da estatu naziaren pentsamendua burutu zuelako. Richard Wagner musikaria ere, baina guztiz ideia anakronikoa da hori. Hegelek ez zuen ezta Alemania batu bat ezagutu, beraz nola demontre aurreratu zezakeen halako erregimen bat? Baina hori ez da landu nahi dudan gaia. Hegelek bereizketa bat egin zuen sistema politiko eraginkor bat lortzearren: Estatua eta Gizartea. Bi entitate aparte ziren eta axola zuena Estatuaren helburuak lortzea zen Gizartearen onerako ala kalterako izanda ere. Estatuaren salbazioa, Estatuaren hoberako ziren helburuak, horiek soilik axola zuten.
Eta hau zertara dator? Ez al zaizu iruditzen gaur egungo estatuetan halako bereizketarik dagoela? Batetik Estatua eta bestetik Gizarte. Nahi izanez gero dei diezaiogun Herria gaur egungo terminologian gustorago irakurtzen baitugu. Hau Estatuaren zerbitzura daudenak ez baititugu Herriaren parte hartzen. Baina nik hala dela uste dut, aipatu dugun kasta politikoak Estatuaren salbazioa du gaur egun krisiak eta ekonomiaren beherakadak eraginda. Bereizketa hori egin dute, lehenik Estatuaren osasuna eta bigarren Herriaren osasuna, berau Estatuaren osasun onak sendatuko duena. Estatuak ekonomiaren zerbitzura geratu dira eta duten helburu bakarra (esku ikusezinak edo ikusezinek) irabaziak lortzea da axola gabe zein diren irabazi horien kostuak. Estatuek dituzten zergek entitate horiekin Herriari "laguntza" eskatzera behartzen dituzte. Laguntza hori behar bat denean eta Herriak ez duenean ikusten laguntza hori itzuliko zaionik normala da honen altxamendua.
Estatua ezagutzen dugun egiturarik garrantzitsuena bihurtu da gaur egun, zerbait sakroa izango balitz bezala kasik. Eta estatuaren gidariak sakrotzat ikusten dute. Ez da harritzekoa zenbait estatuk beren barne separaziorik nahi ez izatea, hala ere hori estatuz estatu aztertu beharreko gauza litzateke. Gidariak profeta bihurtu dira eta Estatuaren osasuna hobetu nahi dute, baina Estatuaren gaixotasun bakarra ekonomikoa dela pentsatzen dute gainontzeko arazoak honen ondorio izango balira bezala. Konserbadoreenak ere Marxen ideia hau bere egin dute! Baina ez da hala, ekonomia ez da denaren erremedio, beste hainbat karta ere badaude mahaiaren gainean eta ez ditu ekonomiak erremediatuko. Ez da harritzekoa kultura jipoitzea gainbehera garai batean egiten duten lehen gauza, kultura eta hezkuntza biak. Horiek gabe Herria ignorantzian eroriko dela pentsatzen dute eta ondorioz beraiek dioten guztiari men egingo diotela. Beraz ekonomia ona denean soilik gara dezake Herriak bere kultura bere hezkuntza? Oso krudela deritzot afirmazio honi.
Baina ez, hezkuntza inflexio bat egin behar luke kasta politiko horrek. Gizartearen osasuna ez du Estatuaren osasunak konponduko. Alderantzizkoa izan behar luke honek. Herriaren osasunak sendatuko du Estatuarena. Honegatik Estatuaren administrazioak umanizazio bat garatu behar du. Estatua makina bat ulertzen dugu denak mekanikoki funtzionatzen duelarik. Estatuaren parte edo Estatuaren besoak iristen diren toki guztietan denak mekanikoki funtzionatuko du, baita gizakiak ere bere lanean, bere pentsamenduan, bere bizitzan. Eta honekin bukatu behar da, hau baita zibilizazioa amildegian behera daramana. Hurbileko instituzioek umanizatu behar lukete, udaletxeek, gero etorriko dira aldundiak, gobernuak, parlamentuak eta gainontzeko funtzioak eta Estatuak (eta Euskal Herriaren kasuan botere entitate gorenak) umanizazio hau bultzatu behar du, eta ez badu bultzatzen ez badu oztopatu behar, bestela aldaketa bortitzagoa izango da. Eta bortiztasun horrek ekartzen badu aldaketa berau ere bortitza izango da bere izatean, ordena mantentzea izango baitu helburu honekin umanizazio indar guztiak hutsean hutsiz.
Estatuaren zerbitzariek ez badute Herriaren osasuna hobetzen Herria bera hasiko da bere osasuna hobetu nahian eta lortzen badute hura hobetzea Estatuarenganako mespretxua geroz eta argiagoa izango da bi entitate aurrez aurre geratuz: Estatua eta Herria. Eta bigarrenak lehena garaitu nahiko du. Azken finean izaki bizidun garen aldetik bizirautea dugu helburu, bakardadean ala kolektiboan eta zuzenean ala zeharka gure hondamendia ekarri nahi badigute bizirauteko senak bultzatuta haren kontra egingo dugu kontra egiteko formen aniztasunean.
Beraz  botereak (politikoak, ekonomikoak edozein motatakoak) bere izatea aldatu behar du, baldin eta bere hondamendia ekarri nahi ez baldin badu. Eta hondarrezko ordularian hondar aleak guttiago dira goiko aldean, eskuekin kontatzeko moduan.


No hay comentarios:

Publicar un comentario